Kokki Bitja, Bitja de keukenmeid - Nonna Cornelia. Recepturen in het Maleis. ISBN 9789491982675. Paperback. 226 pagina's, vaste boekenprijs EUR 26,99
Facsimile heruitgave naar de zesde druk uit 1864. Kokki Bitja is het eerste Indische kookboek, de eerste druk verscheen rond 1850 in het Maleis. De recepten in Kokki Bitja zijn geschreven in het Maleis met soms Nederlandse woorden. De inleiding is in het Nederlands. De gerechten zijn Indisch, Chinees en Nederlands.

Zie overige advertenties voor meer kookboeken.

Bestelbaar via online of lokale boekhandel. Later dit jaar komt op LALITO NL een online boekhandel beschikbaar met alle Nederlandstalige titels.

Recensie Het allereerste Indische kookboek - Marjolein Kelderman
Nagenoeg iedereen kent de bijbel onder de Indische kookboeken; zeg 'Beb Vuyk' en een verdere titel noemen is overbodig. Grote kans dat er ook een 'Keijner' in de boekenkast staat en misschien nog een exemplaar van de Indische keukengeheimen van Oma Keasberry. Stuk voor stuk namen van vrouwen die door hun recepten voortleven. Voor de naam Koba Cateniusvan
der Meijden moet er misschien iets dieper gegraven worden in het geheugen, maar er zijn waarschijnlijk weinig mensen bij wie de naam Nonna Cornelia nog een belletje doet rinkelen. Toch is het deze dame onder wier naam het allereerste Indische kookboek verscheen: Kokki Bitja.

De eerste druk van Kokki Bitja verscheen in Batavia in 1843 en was niet in het Nederlands geschreven maar in het Maleis. Dat er al zo vroeg een Indisch kookboek verscheen is op zich al opmerkelijk, maar het feit dat boeken in de Maleise taal rond 1840 nog nauwelijks voorkwamen maakt dit kookboek extra bijzonder. De volledige titel van het boekwerkje is tweetalig, en in het Nederlands luidt die: Indisch Kookboek bevattende de wijze waarop allerlei soorten van spijzen, confituren en ingelegde zuren worden toebereid.

Het is een klein boekje met maar 100 pagina's en 212 recepten, bestemd voor de kokkies van Nederlandse en Indische dames in de Archipel. Vrouwen die de traditie kenden en de kookkunst verstonden, want zoals in de meeste kookboeken uit de negentiende eeuw bestaan de recepten alleen uit de opsomming van ingredienten zonder hoeveelheden en een summiere omschrijving van de handelingen. De recepten zijn een mix van Indonesische en Europese origine en hebben soms aandoenlijke namen zoals pankoek, huspot, makanan Fransman, bokkerde koek en poeding derie deeg. De eerste druk heeft alleen een kort voorwoord van de uitgever, in het Nederlands. Pas vanaf de vierde druk in 1856 verschijnt Nonna Cornelia ten tonele. Er is sprake van herziening en verbetering, en ook alle op- en aanmerkingen van lezeressen zijn meegenomen in deze vernieuwde en herziene druk.

De eene nonna maakte eene opmerking op de taal, de tweede op onvolledigheid; eene derde wenschte er wel Europeesche spijzen in te zien opgenomen; en eene vierde (om het hierbij te
laten), die veel van smulpartijtjes en dol veel van ijs houdt, zag ook gaarne de bereiding van ijsvladen daar in.

Dat Cornelia de recepten niet allemaal zelf heeft geschreven, wordt duidelijk in het voorwoord bij de vijfde druk, waarin ze een aantal dames bedankt voor hun recepten en hun bijdrage aan de vermeerdering en verbetering van deze druk. Zo komen mevrouw Sarondeng, mejuffrouw Sesaté, njonja Smoor, nonna Lalawar, makokki Karmanatji, embok Kottelet en mevrouw Katimoen voorbij en wordt ook de rma Bami, Kimblo & Co. heel hartelijk bedankt voor haar bijdrage. In latere drukken is ook een portret opgenomen van een jonge, Indische vrouw die de schrijfster moet
voorstellen. In 1860 wordt in een 'hartbrekend woord van de uitgevers' het overlijden van Nonna Cornelia gemeld:

Zij stierf te midden van haren zoozeer gevestigden keukenroem en keukenglorie, ten gevolge van zenuwachtige toevallen, veroorzaakt door het onschuldig mislukken van een koeweebroeder, die haar, in gelukkiger tijde, nimmer in hare billijke verwachtingen bedrogen heeft.

klassieke kookboeken, europese keuken, kerstcadeau, kerst boek, sinterklaascadeau, sinterklaas boek, valentijnsdag, moederdag cadeau, vaderdag cadeau, valentijnsgeschenk, cadeau valentijnsdag, Groot Indonesisch kookboek, De vegetarische keuken, E.M. Valk-Heijnsdijk, Groot vegetarisch kookboek, Groot nieuw volledig Oost-Indisch kookboek, Kookboek van de Amsterdamsche huishoudschool, C.J. Wannee, Onze aardappel, Aaltje nieuw Nederlandsch kookboek, huishoudschool, Recepten van de Haagsche kookschool, Een kijkje in een consumptie-laboratorium, Moderne kookkunst, O.A. Corver, A.C. Manden, François Blom, jamie oliver, donna hay, ferran, herman den blijker, kookboeken, opperdepop, culinaria, de zilveren lepel, heel holland bakt, indische keuken, bep vuyk, boekoe kita, kokki bitja, indische keukengeheimen, de authentieke indische keuken, kookboek van de klassieke keuken, Escoffier