Arthur François Emile van Schendel (Batavia (Nederlands-Indië), 5 maart 1874 – Amsterdam, 11 september 1946) was een Nederlandse schrijver van een omvangrijk oeuvre. Tot zijn bekendste romans behoren Een zwerver verliefd, Het fregatschip Johanna Maria, Een Hollands drama en De wereld een dansfeest.
Al in zijn eerste publicatie, het middeleeuwse verhaal Drogon (1896, met illustraties van Marius Bauer), toonde Van Schendel zich een onafhankelijk auteur: een vroege symbolist in een tijdvak van heersend naturalisme. Zowel de gekozen periode als de sfeer van noodlot, voorgevoel, mysterieuze mogelijkheden enzovoort, wekte de bewondering. Na Drogon volgden de korte neoromantische romans Een zwerver verliefd (1904) en Een zwerver verdwaald (1907), die Van Schendel zijn eerste bekendheid gaven. Beide zwerversromans zijn in hun bijna plaats- en tijdloze avontuurlijkheid te zien als verbeeldingen van een volstrekt vrij bestaan, vol geluksverlangen, eenzaamheid en melancholie. Het symbolische karakter ervan is onmiskenbaar.
Hollandse periode[bewerken]
Na de sfeer van de zwerversromans nog eenmaal, zij het somberder, te hebben verbeeld in Merona. Een edelman (1927), begon Van Schendel met Het fregatschip Johanna Maria (1930) een nieuwe periode, gekenmerkt door een voorkeur voor de negentiende eeuw en aanwending van een meer concrete, realistische stijl. Het boek bezorgde de 55-jarige schrijver de aanmoedigingsprijs van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, en een grote lezerskring. Na deze roman volgen nog een aantal qua stijl en thematiek vergelijkbare 'Hollandse' romans, waaronder Jan Compagnie (1932), De Waterman (1933), Een Hollands drama (1935) en De grauwe vogels (1937). In een bijna kroniekachtige weergave beschrijft hij daarin het lot van Hollandse burgers, schippers, handelaars en tuinders, wier kleine bestaan wordt beheerst door de wijsgerig-religieuze problematiek van het determinisme of de vrije wil, noodlot of toeval, erfelijkheid of omstandigheden, menselijke zonde en Gods genade. In de toonzetting van een rustig-epische stijl keren daarbij allerlei grondvragen van het naturalisme opnieuw terug.