Atlantikwall in kaart, Bunkers en Bezetting in Zuid-Holland beschrijft het verhaal van de Atlantikwall in Zuid-Holland aan de hand van 120 unieke kaarten en plattegronden en tientallen foto’s uit archieven en privécollecties in binnen- en buitenland. Op thematische wijze behandelt het boek de planning en bouw van de verdedigingswerken, de bezettingsmacht, de gevolgen voor de burgerbevolking, oefeningen en daadwerkelijke strijd te land, ter zee en in de lucht en tenslotte de nasleep van vijf jaar bezetting. Met deze zowel brede als diepgaande benadering is een nieuw standaardwerk ontstaan. Het boek telt maar liefst 328 pagina’s op groot formaat waardoor de kaarten en foto’s goed tot hun recht komen.
De Atlantikwall was een verdedigingslinie uit de Tweede Wereldoorlog die de westkust van het Duitse rijk tegen een geallieerde invasie moest beschermen. In deze duizenden kilometers lange linie was Zuid-Holland een klein maar belangrijk deel. De havenstad Rotterdam met haar industrie, het bestuurscentrum in Den Haag en de goede infrastructuur in het achterland waren van grote strategische waarde.
10 verdedigingsgebieden
In dit kustgebied was de Atlantikwall omvangrijk en divers. Er lagen in totaal tien verdedigingsgebieden, één zogenaamde Festung, zes Stützpunktgruppen en drie Freie Küsten. Elk van deze gebieden had binnen de Duitse verdediging een eigen karakter, inrichting, opbouw en sterkte.
Uitdagende geografie
Het kustlandschap van zandstranden, uitgestrekte duinen, zeedijken, riviermondingen, havens en kustplaatsen vormde een uitdaging voor de bezetter als het ging om verdediging. Iets verder landinwaarts lagen vlakke polders, bossen, een nauw vertakt water- en wegennet en diverse steden en dorpen. In Zuid-Holland zijn daarom de verschillende kenmerken van de gehele Atlantikwall terug te vinden.
Burgerleed
In de vijf bezettingsjaren van 1940 tot 1945 bouwden de Duitsers de kuststrook en binnenlandse gebieden vol met duizenden bunkers en versperringen. Het strand en de duinen werden verboden terrein en in bijna alle dorpen en steden verschenen Duitse militairen in het straatbeeld. Nederlandse burgers leden zwaar onder de militaire aanwezigheid. Bedrijven en woningen moesten wijken vanwege bunkerbouw, inundaties of een vrij schootsveld en tienduizenden mensen werden verplicht geëvacueerd. Na de bevrijding trof men overal verwoesting aan.