In de periode tussen 1981, toen Ronald Reagan president van de Verenigde Staten werd, en 2009 toen Barack Obama in zijn voetsporen trad, groeiden Europa en de VS gedurende lange tijd uit elkaar. Reagan verving de 'ontspannen' relatie met de toenmalige Sovjet-Unie door een ideologische confrontatie met dit 'evil empire'. Ook gaf hij de stoot tot een revolutie in de markteconomie, welke in Europa als een bedreiging van de verzorgingsstaat wordt gezien. Tegelijk begon in die jaren de 'evangelistische' beweging in de VS aan een offensief tegen de waarden van de geseculariseerde samenleving, die in Europa juist worden gekoesterd als een fundament van de moderne beschaving. Deze mentaliteitskloof bereikte tijdens het presidentschap van George W. Bush (2001-2009) een dieptepunt.
In Eb en vloed bespreekt Ronald Havenaar de vraag of met het aantreden van Obama aan die slechte verstandhouding een einde komt als onderdeel van een vergelijkende geschiedenis van de mentale verschillen tussen beide continenten. Vanuit dit historisch perspectief behandelt hij de recente wereldpolitiek 'van Reagan tot Obama'. Met name aan de Europese lezer biedt Havenaars heldere analyse de mogelijkheid tot scherper inzicht in de mentaliteitsgeschiedenis van de Verenigde Staten, zodat hij voor zijn oordeel over het hoe en waaroom van Obama's buitenlandse politiek beter beslagen ten ijs komt.