In Het spel van de handel analyseert Fernand Braudel speels en bedrieglijk gemakkelijk de economische praktijk tussen de vijftiende en de achttiende eeuw. De pre-industriële economie wordt voorgesteld als een complex bouwwerk met verschillende verdiepingen; op de begane grond huist het materiële bestaan dat in het teken van zelfvoorziening staat. In het begin van Het spel van de handel staat deze economie van zelfvoorziening op de drempel van het ruilverkeer; marskramers struinen van dorp naar dorp met in hun rugzak niet alleen naalden en garens, maar ook glaswerk uit Bohemen en hoefijzers.

Via deze simpele ruilhandel bereikt Braudel de hogere verdiepingen van het gebouw: de markteconomie met haar winkelnering, jaarmarkten en knooppunten van internationale warenstromen als Brugge, Antwerpen en Amsterdam, waar de meest spitsvondige vormen van kapitalisme voorkwamen.

Voor dit kapitalisme ruimt de schrijver de bovenverdieping van zijn gebouw in. Hier gelden andere regels en er heerst een andere mentaliteit. De spelers spelen omwille van het spel. Op de Amsterdamse effectenbeurs speculeert men in de zeventiende eeuw met staatsobligaties en aandelen Verenigde Oost-Indische Compagnie. In de ogen van tijdgenoten was dit een ‘onnatuurlijke’ economie, men verkocht haring voordat die was gevangen en verhandelde graan dat nog op het land stond te rijpen.

Aan het slot beklemtoont Braudel de sociale en politieke implicaties van dit voortvarende kapitalisme. Om de macht van internationale monopolies aan te geven laat hij een Franse priester aan het woord die in zijn ziel geraakt is: ‘Omdat de omstandigheden toch al zo moeilijk zijn, hebben de Hollandse kooplui gemakkelijk spel om te onderhandelen over de aankoopprijs van de wijnoogst: ze stappen op de boeren af en betalen hun een handgeld, in wezen een vorm van woeker, waartegen de wetten van het geweten zich verzetten. De buitenlandse heren zijn de absolute heer en meester van de waarde van de wijn.’