Jaren zeventig klassieker, zowel naar de gelijknamige bestseller van de controversiële auteur Ken Kesey (1935-2001) als de succesvolle toneelbewerking van Dale Wasserman. Lawrence Hauben en Bo Goldman schreven het magistraal en Oscar-winnend scenario, waarin op een schitterende wijze een beeld wordt geschetst van het dagelijks leven binnen de muren van een psychiatrische inrichting. Het is eigenlijk een groot wonder dat deze productie van Saul Zaentz en Michael Douglas (zijn debuut als filmproducent) uitgroeide tot het meesterwerk van heden, want de film kende een nogal roerige voorgeschiedenis. Het was niemand minder dan Kirk Douglas die reeds in 1963 de filmrechten kocht, nadat hij zelf de hoofdrol had vertolkt tijdens de première-voorstelling op Broadway, uiteraard met de bedoeling deze rol ook te spelen in de filmversie. Maar geen enkele grote studio wilde het verhaal verfilmen en zo verdween het in de ijskast totdat zoon Michael zich er in 1975 zelf mee bezig ging houden en wel de broodnodige financiering tot stand bracht. Kirk Douglas was inmiddels te oud voor de gedroomde rol, zodat deze naar Jack Nicholson ging, dit overigens weer tot ongenoegen van Kesey die Gene Hackman in gedachten had. Kesey maakte het nog bonter door zich te distantiëren van de film omdat het scenario niet het verhaal vertelde vanuit het perspectief van Chief Bromden (personage gespeeld door de debuterende Will Sampson), zoals in zijn in 1962 verschenen boek. Het kwam zelfs tot een rechtszaak, waarna Kesey, naar eigen zeggen, nooit naar de film heeft gekeken! Ook de relatie tussen regisseur Milos Forman en Jack Nicholson was zó slecht dat men enkel communiceerde via de cameraman! Van dit alles is echter niets te merken op het scherm en won dit meesterwerk zelfs de vijf meest belangrijke Oscars: "beste film" (Saul Zaentz, Michael Douglas), "beste mannelijke hoofdrol" (Jack Nicholson), "beste vrouwelijke hoofdrol" (Louise Fletcher, die indruk maakte met haar wellicht beroemdste rol uit haar carrière), "beste regie" (Milos Forman) en "beste scenario" (Lawrence Hauben, Bo Goldman). Dit was sinds 1934 ("It Happened One Night") niet meer voorgekomen! Jack Nicholson, in een onvergetelijke glansrol, voert een sublieme cast aan met o.a. William Redfield (1927-1976), die een mooie rol neerzet als een patiënt die worstelt met zijn homoseksuele gevoelens. Redfield werd nog tijdens de opnamen ernstig ziek en overleed een paar maanden na de première. Verder nog Danny De Vito, Christopher LLoyd (filmdebuut), Vincent Schiavelli (1948-2005), Brad Dourif (filmdebuut) en Scatman Crothers. Let trouwens nog op Dean R. Brooks in zijn enige filmrol als de directeur van de inrichting. Brooks was destijds de directeur van het psychiatrisch ziekenhuis (Oregon State Mental Hospital) waar de opnamen plaatsvonden. Overigens spelen enkele echte patiënten uit dit ziekenhuis mee als figurant! Hoewel cameraman Haskell Wexler een credit kreeg voor de uitstekende fotografie, werd deze na een meningsverschil vervangen door collega Bill Butler. Componist Jack Nitzsche schreef de weinige muziek met een prachtig klinkende theme-melodie, die naar verluidt zou zijn gebaseerd op een gedeelte van de wereldhit "Release me". "One Flew Over the Cuckoo's nest" is een echte acteursfilm die het beste uit een mens naar boven brengt en niets aan kracht heeft ingeboet. Nog steeds, na al die jaren, indrukwekkend tot en met de allerlaatste minuut!