privédomein nummer 7.

Net, onafgesneden exemplaar,

Over leven en dood van Maurice Sachs zijn nu al jaren de meest fantastische legenden en geruchten in omloop. In ons land nam de belangstelling voor de figuur van Sachs sterk toe na het verschijnen van De Bastaard van Violette Leduc, waarin Sachs voorkomt als middelpunt en motor van een aantal schandalen.

Zelf heeft hij eens geschreven, dat hij zijn hele leven één groot schandaal vond. De jood Sachs - hij heette eigenlijk Maurice Ettinghausen - collaboreerde eerst met de nazi's, werd in 1943 toch door de Gestapo opgesloten en 14 april 1945 na een verschrikkelijke dodenmars in de omgeving van Hamburg door een Vlaamse ss-er vermoord.

Zijn lichaam is nooit teruggevonden. Geruchten, dat hij nog zou leven, doen tot vandaag de ronde. In zijn nalatenschap vond men bijna 1500 nimmer gepubliceerde manuscripten! Romans, verhalen, toneelstukken, essays, dagboek, brieven en vooral zijn vele, vele herinneringen. In dit boek vindt men de meest uitgebreide en picareske kroniek van het literaire leven en het vie-de bohème in Parijs en Frankrijk gedurende twee decenniën vóór de Tweede Wereldoorlog.

Sachs kende iedereen: de schrijvers Maritain, Cocteau, Gide, Proust, politici, - hij schreef trouwens ook een boek over Thorez -, schilders, fotografen, journalisten, uitgevers, alle vips van zijn tijd, berucht - en beroemdheden uit de onderwereld en uit de wereld van de prostitutie.

De Heksensabbat is een aaneenschakeling van vreemde avonturen en belevenissen. De New York Tinies Review ofBooks noemde het onlangs 'een onmisbare goudmijn van gegevens, over de periode 1920-1940'. In 1942 ontving Sachs' Franse uitgever de laatste brief van Sachs: 'Dit is een armzalig boek, dat vertelt over een even miserabele held?, schrijft hij daarin over Le sabbat.