Zacharias Heyns (ca. 1566, Antwerpen – ca. 1638, Zwolle) was een zestiende-eeuwse uitgever en boekverkoper en auteur van gedichten en proza. Van Antwerpen verhuisde hij naar Amsterdam om daar zijn boekbedrijf te vestigen. Later zou hij naar Zwolle trekken waar hij provinciedrukker van de Staten van Overijssel werd (1607-1629). Ook was hij vermoedelijk een van de voornaamste stichters van de Brabantse rederijkerskamer ‘Het Wit Lavendel’ die gevestigd was in Amsterdam.
Tussen 1592 en 1594 moet Zacharias Heyns zich als boekhandelaar- en uitgever gevestigd hebben in Amsterdam. De eerste vermelding van zijn boekhandel, aanvankelijk gevestigd "aan ‘t Water, by d’Oude Brugghe" (1597) en later aan "de Warmoestraet" (1599), dateert uit 1594. Zijn boekhandel zou te herkennen zijn aan zijn uithangbord met ‘Drie Hooft-deuchden’, met daarop de afbeelding die later bekend zou worden als het drukkersmerk van Zacharias Heyns. Hij trouwde daar met Anna Hureau, de dochter van Martin Hureau en de kleindochter van Pieter Pellicorne, beide zeer vermogende kooplieden in Venetië. Hierdoor werd Heyns onderdeel van een koopliedennetwerk in West-Europa dat zich uitstrekte van Duitsland tot Italië. Er is weinig bekend over de kinderen die uit dit huwelijk voortkwamen, behalve dat de zoon van Zacharias Heyns zou trouwen met de dochter van zijn goede vriend Willem Bartjens. In zijn Amsterdamse jaren was Heyns een van de voornaamste stichters van de rederijkerskamer Het Wit Lavendel, waarvoor hij ook enkele rederijkersspelen schreef, zoals het Sinnespel van de Dry Hooftdeuchden (1625) en de Vriendts-Spieghel (1602), een dramatisering van Giovanni Boccaccio’s Decamerone.

Van Zacharias Heyns wordt vaak gezegd dat hij boekdrukker was, maar vermoedelijk was hij veeleer een boekhandelaar dan wel uitgever en besteedde hij het drukken uit aan anderen. Hij had oog voor de markt waarin hij zijn boeken uitbracht. Aanvankelijk gaf Heyns vooral pedagogische en stichtelijke literatuur uit, zoals schoolboeken van zijn eigen vader Peeter Heyns, en Nederlandse vertalingen van Franse en Latijnse boeken, waarbij hij zijn blik richtte op de internationale markt. Zijn boeken spraken echter aanvankelijk niet het groeiende Amsterdamse publiek aan, die steeds meer behoefte hadden aan luxe, grotere boeken met mooie gravures, en kenmerkend voor Heyns is dat hij de wensen van het Amsterdamse publiek goed aanvoelde. Het Amsterdamse publiek had behoefte aan genres van allerlei aard, zoals embleemboeken, fabelboeken, Bijbelse epiek, reisverhalen of geografische boeken. Vanaf 1599 lijkt hij zich dan ook op een nieuw, meer lokaal Amsterdams publiek te richten. Zo brengt hij in 1599 de pocketatlas de Nederlandtschen Landtspiegel uit, een genre dat Plantijn in Antwerpen geïntroduceerd had, en in 1600 was Heyns een van de eerste uitgevers die met een reisverhaal kwam, getiteld Wijdloopigh Verhael van ‘tghene de vijfschepen wedervaren is. Dat Heyns de markt echter goed aanvoelde, blijkt uit het feit dat hij in 1616 de werken van de onder Nederlandse dichters zeer populaire Franse protestantse dichter Guillaume de Saluste du Bartas vertaalde in De Weke. Hij speelde continu in op de wensen van het publiek waarvoor hij boeken uitgaf.

Heyns draaide zijn hand er niet voor om de teksten zelf te vertalen of zelfs te schrijven als deze niet voor handen waren. Hierdoor bleef hij aan de wensen van de Amsterdamse kopers voldoen. Ongeveer een derde van de door hem uitgegeven werken schreef hij zelf. Dit maakte uiteindelijk dat Heyns in de jaren 1594-1600 met 28 uitgegeven edities de derde belangrijkste uitgever zou zijn in Amsterdam na Cornelis Claesz. en Laurens. Jacobsz. Heyns was echter zelf geen drukker, waardoor hij vaak samenwerkte met drukkers, zoals met Gillis van den Rade uit Franeker om ook de internationale markt te bereiken, maar ook met lokale drukkers als Gillis Rooman, Hendrick Lodewijks van Haestens, Salomon de Roy en Herman (II) van Borculo. Na 1600 laat hij de meeste van zijn werken in Amsterdam drukken bij Herman de Buck, Nicolaes Biestkens, Barent Otsz, Paulus Aertsz. van Ravesteyn en Broer Jansz.

Zacharias Heyns maakte gebruik van een herkenbaar drukkersmerk, dat hij heel tactisch heeft gekozen zodat het in een tijd, waarin men geacht werd om zich te conformeren aan een bepaalde godsdienst, zowel door de protestanten als door de katholieken geaccepteerd zou worden. Zijn drukkersmerk, door hem de ‘Hooftdeuchden’ genoemd, toont drie vrouwen die een naakte man leiden. De attributen van de drie vrouwen hebben betrekking op de drie kardinale deugden: Geloof (het kruis), Hoop (het anker) en Naastenliefde (de kleine kinderen). Deze drie deugden spelen een grote rol in het christendom. Als spreuk koos hij voor ‘Sic itur ad astra’. Doordat Heyns zijn boekhandel noemde naar zijn drukkersmerk, zowel in Amsterdam als in Zwolle, legde hij een link tussen beide.
(Wikipedia)