Het afgelopen jaar is het einde van de Tweede Wereldoorlog op veel manieren herdacht. Ook voor de rol van vrouwen (als slachtoffers, heldinnen, verraadsters) is daarbij enige plaats ingeruimd. Zonder aan deze positie van vrouwen in die specifieke oorlog voorbij te willen gaan, verbreedt de redactie het thema tot 'sekse en oorlog'. Immers, oorlog en militarisme hebben een bijzondere betekenis voor vrouwen en vrouwelijkheid en zeker ook voor mannen en mannelijkheid. Vooral dat laatste is zo vanzelfsprekend dat historici er zelden expliciet bij stil staan. Toch gaat het om connecties met verstrekkende gevolgen. Oorlogsgeweld heeft bijvoorbeeld de totstandkoming van naties en staten ingrijpend beïnvloed. Aangezien het dragen van wapens en daarmee de actieve oorlogvoering meestal exclusief voorbehouden was aan mannen, ontstond een historische relatie tussen burgerschap, militarisme en mannelijkheid waarvan de moeizame verhouding tussen vrouwen en politiek vandaag de dag nog duidelijk de sporen draagt. Aan de ene kant is er het cliché dat het domein van het harde gevecht niets voor vrouwelijke vredesengelen zou zijn. Aan de andere kant is er het gegeven dat oorlogen soms een doorbraak teweegbrachten in de strijd van vrouwen voor gelijke rechten. Zo verwierven vrouwen in een aantal Europese landen aan het einde van de Eerste Wereldoorlog het kiesrecht onder verwijzing naar hun aandeel in de oorlogsinspanning. En zo resulteerden ook de bijdragen van vrouwen aan anti-koloniale oorlogen soms in een verbetering van hun positie. Maar daarmee is nog lang niet alles gezegd over de mogelijkheden van oorlog als invalshoek bij de bestudering van de geschiedenis van sekse en seksenverhoudingen, zoals uit het vijftiende 'Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis' blijkt.