Nieuwstaat.

In veel Nederlandse steden werd in de negentiende eeuw voor het eerst een grote stadsuitleg gerealiseerd. Daartoe werden de verouderde stadswallen gesloopt. De vrijgekomen ruimte werd in het algemeen herschapen in een prestigieus en groen woongebied met herenhuizen en villa's voor gezeten burgers. In dit boek komen voor drie steden belangrijke nieuwe feiten en inzichten naar voren over de gemeentelijke stedenbouwkundige ontwikkelingen op de voormalige vestingterreinen, alsmede de particuliere woningbouwpraktijk uit de periode 1874-1901. Het boek behandelt voor Utrecht, Groningen en Nijmegen onder meer de gemeentelijke expansiepolitiek, het stedenbouwkundig beleid, de regelgeving voor de woningbouwpraktijk en de betekenis van de neostijlen, dit alles gebaseerd op gedegen onderzoek van contemporaine locale en nationale bronnen. Ofschoon het onderzoek primair is gedaan vanuit een kunsthistorisch perspectief, is er bij het zoeken naar een antwoord op de onderzoeksvragen grote aandacht voor aspecten van sociaal-economische aard. Zo wordt in het boek onder meer de ontwikkeling van de bouwnijverheid en de in het laatste kwart van de negentiende eeuw sterk opkomende speculatie- en revolutie bouw beschreven. In de onderzochte periode werd voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis op grote schaal gebouwd voor de markt. Met betrekking tot arbeidershuizen was dit fenomeen al eerder onderwerp van onderzoek. Dat deze bouwpraktijk ook gold voor herenhuizen en villa's is echter tot op heden nog nauwelijks gesignaleerd. Met de publicatie van dit boek wordt een gevoelige kennislacune in de Nederlandse geschiedenis van architectuur en stedenbouw opgevuld. Het boek vormt door een interdisciplinaire aanpak tevens een grote bijdrage aan de stadsgeschiedenis van de drie onderzochte steden.