De Franse Egyptoloog Auguste Mariette, die de tempel van Serafis en de graven van Apis bij Memfis heeft ontdekt, is tevens een niet onverdienstelijk schrijver. Hij heeft een Egyptische novelle geschreven, die als privé-uitgave onder zijn vrienden circuleert. Tot deze vrienden behoort ook Ismail Pasja, de onderkoning van Egypte, tevens een groot bewonderaar van de Europese cultuur en een hartstochtelijk operaliefhebber. Ismail Pasja ziet dat de novelle van Mariette een prachtig onderwerp voor een opera-liberetto is; reeds lang heeft hij het plan gekoesterd ter gelegenheid van de feestelijkheden bij de opening van het Suezkanaal, die in 1871 zal plaatsvinden, een speciaal voor deze gelegenheid geschreven feestopera te laten uitvoeren: de novelle van Mariette is een ideaal gegeven voor een dergelijk werk. Mariette, met wie hij het plan bespreekt, geeft Ismail Pasja de raad Camille du Locle de novelle te sturen, die een van de vooraanstaande Europese meesters der opera het werk zou moeten aanbieden; hij zelf denkt daarbij behalve aan Verdi ook aan Wagner of Gounod. Du Locle echter geeft de novelle aan Verdi. De maestro leest het boek en is onmiddellijk geboeid. Maar hij heeft daarnaast ook bezwaren. Het is reeds voorjaar 1870 - en de première is voor januari 1871 bepaald. Du locle, die voelt dat in Verdi eindelijk weer de scheppingsdrift is ontwaakt, laat echter niet na nieuwe aandrang op de maestro uit te oefenen en deze ziet in dat in dit geval een andere termijn niet goed mogelijk is. Hij gaat ermee akkoord het werk binnen de hem toegestane tijd te componeren, tegen het fabelachtige honorarium van 150.000 francs, alleen voor de rechten der Egyptische uitvoering! Als tekstdichter wordt Antonio Ghislanzoni gewonnen, die reeds de herziening van La forza del destino heeft verzorgd. Het tekstboek moet in vliegende haast worden geschreven, en in de verbazingwekkende tijd van slechts vier maanden componeert Verdi een omvangrijke partituur, die tot de meest geniale scheppingen der operaliteratuur behoort. De lange adempauze heeft hem nieuwe kracht geschonken en de bronnen van zijn muzikale inspiratie vloeien rijkelijker dan ooit. Deze aan het onwaarschijnlijke grenzende prestatie wordt nog bewonderenswaardiger wanneer men bedenkt dat Verdi intens meeleefde met de oorlog die tussen Frankrijk en Duitsland was uitgebroken, de derde oorlog van Bismarck, die eindelijk het nieuwe Duitse keizerrijk onder Pruisens leiding zou brengen.